جنگل حرا
جنگل حرا هرمز در شمال شرقی جزیره قرار دارد. گونه حرا که نام علمی آن به حکیم و فیلسوف ایرانی ابو علی سینا (Avicennia Marina ) نسبت داده می شود ، درختانی در اندازه های 3 تا 6 متر با شاخ و برگهای سبز و روشن که در آبهای شور زندگی میکند. حرا، گیاهی از تیره شاه پسند است، دانه آن روی درخت مادر میروید و نهال تولید میکند، سپس از درخت جدا میشود و داخل مرداب میافتد، جنگل حرا هرمز بر دریا و آب شور قرار دارد و این سازش با آب شور و شرایط نامناسب، از آن یک گیاه استثنایی ساختهاست.
این درخت (گیاه) که هنگام مَد آب دریا تا گلوگاه در آب فرو می رود. با خاصیت تصفیه ای که در پوست این درخت وجود دارد، بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع می کند، درخت حرا در حقیقت یک کارخانه آب شیرین کن طبیعی و خدادادی است. جنگل حرا هرمز به دلیل مساعد بودن شرایط اکولوژی ، زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجر است.
طبیعت جنگل حرا هرمز
جوامع جنگلی مانگرو (حرا) در طول ميليونها سال موفق شده اند تا سازگاري اعجاب انگيزي با آب شور دريا و سواحل جَزر و مَدي پيدا كنند. اصولا اين گياهان قادر نيستند دماي كمتر از 5 درجه سانتي گراد را تحمل كنند. ضمن اينكه شوري بين 20 تا 32 در هزار براي رشد آنها مناسب است.
مانگرو يكي از مقاومترين گونه ها محسوب مي شود كه با حداقل نيازهاي خاص گياهان مانگرو، در سواحل و امتداد كوهها توسعه مي يابد. يكي از ويژگي هاي درختچه حرا، ريشه آن است. ريشه هاي اصلي حرا كوتاه و كم عمق اند و از آنها ريشه هاي فرعي و باريك و عمودي اسفنجي به سمت بالا منشعب شده و بطور متوسط تا 30 سانتي متر از سطح زمين بالاتر مي روند.
اين ريشه هاي هوايی به تدريج دور درخت را پوشش مي دهند و تبديل به يك شبكه مي شوند و به اين ترتيب امكان زيستگاه در چنين محيط باتلاقي فراهم مي كنند. اين ريشه ها از شوري اطراف نيز مي كاهند تا امكان تغذيه گياه از آب بسيار شور دريا ميسر شود. جنگلهاي دريايی حرا در شبانه روز دو بار در آب دريا آبتنی میكنند. هنگام مد، ماهيان زيادي به طرف جنگل حركت مي كنند و صيادان محلی نيز به خوبی اين را میدانند.
گیاهان حرا برگهایی با ظاهر بیضی شکل و قاعدهای باریک و رویه سبز و براق دارند و پشت برگها نیز سفید یا خاکستری رنگ است، طول این برگها حدود ۵ تا ۵/۷ سانتی متر است. میوه حرا، بادامی شکل است.
جنگل حرا ، مهد انواع گوناگون آبزیان ، پرندگان و دوزیستان است. از پرندگان میتوان به مرغ ماهیخوار یا حواصیل ، لک لک ، مرغ سقا ، مرغابی و مرغ دریایی و از آبزیان به خرچنگ ، مار دریایی ، شیلو ، کلینگ (نوعی از صدف) و انواع مختلف قورباغه اشاره کرد.
اجتماعات حراي جزيره هرمز ، اجتماعي دست کاشت است که با وسعت ۱۶هکتار در موقعيت ۲۲ ۰۵ ۲۷ عرض شمالي و ۴۸ ۲۸ ۵۶ طول شرقي بر يك پهنه گلي قرار دارد و اين محدوده زيستگاه حدود ۱۰۰۰ قطعه از ۲۰ گونه پرنده آبزي و کنارآبزي از قبيل اگرت ها ، پرستوهاي دريايي و کاکايي ها مي باشد.
اين اجتماعات گياهي تنها رويش هاي چوبي ناحيه جزر و مدي سواحل گرمسيري ونيمه گرمسيري مي باشند که توانايي مقابله با شوري آبهاي دريايي به واسطه مکانيزم هاي مختلف از ويژگي هاي انحصاري اين گياهان به شمار مي رود. اين مانگرو ها از شرايط زيستگاهي مطلوب براي شمار بسياري از آبزيان دريايي و پرندگان آبزي بر خوردار مي باشد. آبراهه هاي اجتماعات مانگرو به واسطه غني بودن از پوده هاي گياهي آلي و دريافت مواد مغذي، ارزش پرورشگاهي بالايي براي گونه هاي آبزي دارا مي باشند و از اين جهت نقش غير قابل جانشيني در زنجيره غذايي دريا عهده دار هستند
جاذبه های گردشگری
تاریخ هرمز
ملوک هرمز حکومتی پادشاهی در خلیج فارس بود که از قرن سوم تا قرن دهم هجری در طول تنگه هرمز گسترده بود. نام این حکومت از شهر هرمز کهنه پایتخت تاریخی آن برآمده. این حکومت از آغازش تا زمانی که به سلطه پرتغالیها درآمد خراجگذار پادشاهان ایران بودهاست.
موقعیت جغرافیایی
جزیره هرمز بهشت زمین شناسی
هُرمُز جزیرهای بیضیشکل و گنبدی نمکی در خلیج فارس و در ۸ کیلومتری بندرعباس است. این جزیره را به علت موقعیت جغرافیایی آن و مجاورت با تنگه هرمز، کلید خلیج فارس میدانند. همین موقعیت است که آن را در طول تاریخ، از نظر راهبردی و بازرگانی از اهمیت خاصی برخوردار ساختهاست.
پوشش مردم
فرهنگ پوشش مردان و بانوان
آنچه لباس یا تنپوش زنان هرمزگان را زیبایی میبخشد نقش و طرح و رنگ است و پیراهن زنان گاه بلند تا مچ پا و گاه تا زیر زانو میرسد که از هر منطقه به منطقهای دیگر متفاوت است. موضوع مهم در لباس زنان هرمزگان نوع پارچه و رنگ آن است که به علت گرمای هوا معمولا سبک و نازک است تا جریان هوا را به راحتی از میان آن عبور دهد.
مراسمات محلی
مراسمات بومی ملی و مذهبی
آداب و رسوم مردم هرمز، به علت همجوار بودن با دریا و تماس كم آنان با مردم داخل فلات ایران، به آداب و رسوم دیگر نقاط ایران شباهتهای كمتری دارد و شاید به این خاطر باشد كه كمی عجیب و غریب جلوه میدهد. از مراسم مهم این منطقه ایران میتوان به مراسم زار، قبله دعا، قربانی برای بارش باران، ، مولودیخوانی و عزاداری های محلی اشاره داشت.
ادبیات شفاهی و گویش
گویش و لهجه و نوای صیادان
ضرب المثل ها ، لالایی ها
گویش هرمزی ها گویشی از زبان فارسی است که در استان هرمزگان به آن تکلم میکنند. هرمزگانی یکی از گویشهای زبان فارسی است که ویژگیهای فارسی کهن را حفظ کردهاست. گویش مردم جزیره هرمز و استان هرمزگان آمیزهای از گویش با ریشهٔ پهلوی و زبانهای دیگر است.
بازی های محلی
تفریحات محلی و سنتی
بازی کلمچا، دار کلکا، سنگ چلکا، دار توپا، کتالا ،علی دزا، کل شیطونا، تیله یا، هفت سنگ بالا، کنجا کنجا، دزا،گوپا و لپنگا از جمله بازی های بومی و محلی هرمزگان است که بخش شیرین زندگی کودکی بومیان این منطقه را در بر می گیرد.
غذاهای محلی
غذاهای دریایی ، دسرها و نان محلی
استان هرمزگان به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و خصوصیات اقلیمی که دارد، دارای غذاهای متنوع و خوش آب و رنگ است. بیشتر غذاها دقیقآ همان غذاهایی است که در هندوستان مصرف می کنند نه تنها غذاها بلکه تمام نان ها وادویه ها ی محلی همه هندی هستند